Wnioski z wizyty "ad limina", sytuacja w mediach publicznych oraz integracja radiofonii katolickiej znalazły się wśród głównych tematów obrad Rady ds. Środków Społecznego Przekazu Konferencji Episkopatu Polski, jakie odbyło się 14 marca w Warszawie. Obradom przewodniczył abp Wacław Depo, metropolita częstochowski, który stoi na czele Rady.

Na początku spotkania abp Depo poinformował o wizycie w Papieskiej Radzie ds. Środków Społecznego Przekazu, jaka miała miejsce podczas wizyty "Ad limina apostolorum" polskich biskupów w Rzymie. Arcybiskup przyznał, że w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na ogromne dysproporcje w sferze medialnej w Polsce - na niekorzyść mediów katolickich, co cały czas stanowi wyzwanie dla społeczności katolickiej.

"Podkreśliliśmy - powiedział abp Depo - że ponad 80 proc. rynku medialnego w Polsce to media świeckie. W związku z tym katolickie środki przekazu szeroko pojęte: czasopisma, radio i telewizja, stanowią stosunkowo niedużą część wszystkich polskich mediów".

Metropolita częstochowski poinformował, że w czasie spotkania w Papieskiej Radzie stojący na jej czele abp Claudio Maria Celli zwrócił uwagę, że dzisiaj kultura obrazu do tego stopnia zdominowała współczesne społeczeństwa, że np. dramatycznie spada czytelnictwo. Na czoło wysuwają się wszelkie sieci społecznościowe, jak Twitter czy Facebook. W swej prezentacji wykazał, że na każdą minutę przypada ok. 6 mln wejść na te strony z całego świata. W ciągu jednej minuty wkładanych jest też ok. 30 godzin nowych materiałów filmowych do You Toube, a kanał ten ma w tym czasie 1,3 mln odsłon. W tym samym czasie 2 mln użytkowników przeszukuje google, a 100 tys. osób wysyła swoje tweety.

Mówiąc o sile sieci społecznościowych abp Celli poinformował, że wśród osób korzystających z Internetu 82 proc. ma swój profil na Facebooku, 24 proc. na Twitterze. Spośród krajów, gdzie najbardziej rozpowszechnione jest korzystanie z sieci społecznościowych na pierwszym miejscu znajduje się Wielka Brytania - 52 proc., a następnie USA - 50 proc., Rosja - 50 proc., Czechy 49 proc. i Hiszpania - 49 proc. Polska znajduje się na 6. miejscu, a 40 proc. jej mieszkańców korzysta z sieci społecznościowych. Jeśli chodzi o kategorie wiekowe, to 82 proc. Polaków w wieku 18 - 29 lat korzysta z nich, 53 proc. w wieku 30 - 49 lat i tylko 8 proc. powyżej 50. roku życia.

Groźba likwidacji polskiej redakcji dla zagranicy

Halina Ostas, zastępca kierownika Redakcji Polskiej Polskiego Radia dla Zagranicy poinformowała, że władze Polskiego Radia prawdopodobnie zlikwidują tę redakcję w najbliższym czasie. Byłoby to wielką stratą dla ok. 12 mln. Polaków z diaspory, gdyż redakcja ta nadaje programy w języku polskim dla Polonii na całym świecie. Bardzo dużym szacunkiem cieszy się np. na Wileńszczyźnie, gdzie codziennie - za pośrednictwem Radia znad Wilii – nadaje przez 2 godziny dziennie. Emituje też audycje dla Polaków we Lwowie, Londynie i Chicago - codziennie 1 godzinę programu.

Red. Ostas podkreśliła, że ważną misją Redakcji jest nadawanie w soboty i niedziele Mszy św. i innych audycji katolickich. Czekają na nie szczególnie Polacy z Białorusi i na Ukrainie. Jej zdaniem, decyzja o likwidacji Redakcji Polskiej Radia dla Zagranicy będzie miała bardzo negatywny wpływ na zachowanie tożsamości narodowej i języka polskiego w środowiskach polskich i polonijnych, szczególnie za wschodnią granicą Polski.

Wyjaśniła, że władze Polskiego Radia z inspiracji MSZ kładą obecnie nacisk na emisję programów na zagranicę w języku angielskim oraz rosyjskim, argumentując, że języki te znają Polacy za granicą. Są też przekonane, że emisja programów w tych językach zwiększy zainteresowanie Polską cudzoziemców, co miałoby znaczenie promocyjne.

Przedstawicielka redakcji wykazała, że decyzja o likwidacji Redakcji Polskiej Polskiego Radia dla Zagranicy naruszy zapisy ustawy o radiofonii i telewizji, która nakłada na Polskie Radio obowiązek przygotowywania programów dla Polonii w języku polskim.

Sytuacja redakcji katolickiej w TVP

O trudnej sytuacji Redakcji Programów Katolickich TVP poinformował zebranych ks. Mariusz Karwowski, przygotowujący program dla dzieci "Ziarno". Podkreślił, że programy religijne są w TVP przesuwane systematycznie na godziny o mniejszej oglądalności, co potem stanowi argument za ich likwidacją. Zlikwidowany został np. jedyny program dla młodzieży, co oznacza złamanie umowy TVP z Konferencją Episkopatu Polski.

Ponadto w okresie wakacyjnym (czas letniej ramówki) pokazywane są niemal same powtórki programów redakcji katolickiej. Skutkiem tego jej pracownicy w tym czasie nie otrzymują honorariów, co ich sytuację - jeśli mają rodziny - czyni niemal tragiczną. Do tych negatywnych zjawisk - zdaniem ks. Karwowskiego - dochodzi także "eliminacja księży z wizji" i zastępowanie ich osobami nie mającymi nic wspólnego z Kościołem.

Marcin Przeciszewski odnosząc się do wskazanych przypadków z Polskiego Radia i TVP, powiedział, że obrazują one nie tyle chęć szczególnej walki z Kościołem, co katastrofalną sytuację mediów publicznych, jeśli chodzi o możliwość wypełniania swej misji. Główną tego przyczyną jest niski poziom ściągalności abonamentu, spowodowany faktem, że stał się on faktycznie dobrowolną daniną. O jej ściąganie nie dbają żadne struktury państwa. Wskutek tego sytuacja TVP jest dramatyczna i nieporównywalna z mediami publicznymi w Europie Zachodniej. Tam budżety mediów publicznych rosną, u nas maleją. Np. w 2011 r. roku do kasy TVP wpłynęło ok. 50 mln euro ze środków publicznych (w tym z abonamentu), podczas gdy w Niemczech było to 8 mld euro.

Przeciszewski zaznaczył, że brak troski o media publiczne jest jednym z największych błędów elit politycznych Rzeczypospolitej. Media te powinny być traktowane jako istotne dobro wspólne, zapewniające tożsamość kultury danego narodu. Dodał, że - niezależnie od wszelkich popełnianych błędów - media publiczne w Polsce zasługują na poparcie ze strony Kościoła, gdyż są jego naturalnym sprzymierzeńcem w zakresie misji kulturotwórczej.

Radiofonia katolicka

Kolejnym tematem obrad były działania Forum Niezależnych Rozgłośni Katolickich, które zaprezentował przewodniczący jego prezydium ks. Tomasz Olszewski, dyrektor Radia Nadzieja z Łomży. Statut Forum został zatwierdzony przez Episkopat Polski podczas Zebrania Plenarnego, które odbyło się w październiku ub.r. Do Forum przystąpiło dotąd 17 stacji niezrzeszonych w sieci "Plus", a niebawem dołączą kolejne dwie. Stacje zrzeszone w Forum obejmują swym zasięgiem 70 proc. terytorium Polski, a w niektórych diecezjach, np. w siedleckiej ich słuchalność jest równa liderom rynku radiowego.

Ks. Olszewski poinformował o różnych płaszczyznach współpracy radiostacji diecezjalnych, wymianie programów, współpracy z Radiem Watykańskim, wielu wspólnych akcjach oraz o planach przygotowania wspólnej platformy informacyjnej. Podkreślił, że naczelną zasadą działania Forum Niezależnych Radiostacji jest hasło: "W jedności siła".

Targi książki

Na zakończenie spotkania ks. Roman Szpakowski SDB, prezes Stowarzyszenia Wydawców Katolickich poinformował z zbliżającej się, jubileuszowej 20. edycji Targów Wydawców Katolickich, jakie odbędą się w Arkadach Kubickiego w Warszawie od 3 do 6 kwietnia. Weźmie w nich udział rekordowa liczba 160 wydawców katolickich z Polski i zza granicy.

Ks. Szpakowski podkreślił, że zależy mu na tym, aby tegoroczne targi nie były tylko spotkaniem wydawców, ale i mediów katolickich. Sprzedaży i prezentacjom książek towarzyszyć będą liczne dyskusje, m. in. dotyczące sytuacji mediów katolickich w Polsce, ich sposobu finansowania i wzajemnej współpracy.

W spotkaniu wzięli udział: abp Wacław Depo, bp Artur Miziński, ks. Piotr Zaborski, Halina Ostach, Sylwia Sułkowska, ks. Tomasz Olszewski, ks. Henryk Zieliński, ks. Mariusz Karwowski i Marcin Przeciszewski.