Wieczorem tłum zgromadził się przed pomnikiem "Polegli Niepokonani" na Cmentarzu Powstańców Warszawy, gdzie znajdują się szczątki i prochy ponad 100 tys. cywilów i żołnierzy.

W uroczystościach wzięli udział, oprócz prezydenta Andrzeja Dudy, także przedstawiciele najwyższych władz państwowych i samorządowych oraz władz stolicy.

- Młodzi postanowili stanąć praktycznie bez broni i walczyć o swoje państwo, wierzyli, że można uratować Warszawę - mówił podczas uroczystości Prezydent Andrzej Duda. Odniósł się on do historycznej dyskusji, gdy często obwinia się Powstańców za hekatombę stolicy. - Czy ktoś się spodziewał tego, że Niemcy będą mordowali wszystkich: ulica, po ulicy? - pytał retorycznie. - Myślę, że nawet Powstańcy nie spodziewali się aż takiego barbarzyństwa. Przecież większość ze 180 tys. ofiar nie zginęło podczas walki, ale zostało bestialsko wymordowana.

Artur Stelmasiak

Andrzej Duda przypomniał sprzed kilku dni apel, w którym kombatanci przepraszali za zagładę ludności cywilnej. - Jestem przekonany, iż warszawiacy nie mają żadnego żalu do swoich Powstańców za to, co stało się wtedy: w sierpniu, wrześniu i październiku 1944 r. Nie mają żalu dlatego, że wiedzą czemu młodzi ludzie, młoda Warszawa poszła do Powstania. Poszła , bo chciała wolności, miała dosyć strachu, bo chciała znowu pięknej, wolnej i bezpiecznej Polski - mówił.

Prezydent przypomniał, że Powstańcy liczyli na przyjście Armii Czerwonej, ale doskonale wiedzieli z czym to się wiąże. - "Ziutek" w swoim wierszu pisał: "czekam na ciebie czerwona zarazo, byś nas wybawiła od czarnej śmierci". Powstańcy mieli świadomość tego co nadchodzi, ale jednak wierzyli, że jakoś dadzą radę - podkreślił.

Coroczną tradycją tego miejsca jest też modlitwa ekumeniczna różnych wyznań chrześcijańskich, której przewodniczył ordynariusz polowy bp Józef Guzdek. - Żołnierze i ludność cywilna różnych wyznań czerpali siłę do walki z wiary i modlitwy. Dlatego piękny jest 1 sierpnia 2016 roku, kiedy razem chylimy czoła przed naszymi bohaterami i także się wspólnie modlimy - mówił bp Guzdek.

Podczas uroczystości głos zabrała także Wanda Traczyk-Stawska, łączniczka w Powstaniu Warszawskim, która od lat walczy o pamięć o Cmentarzu Powstańców Warszawy. Dziękowała władzom samorządowym oraz państwowym za pomoc w odnowieniu i uporządkowaniu cmentarza. Swój meldunek "wykonania zadania" złożyła przed Prezydentem.