Na książkach nieco się znam, dość wspomnieć, że je piszę, wydaję i sprzedaję. To jednak, co dzieje się z książką w Polsce, zakrawa na jakieś celowe machinacje, które mają przywieść Polaków na skraj głupoty. Wiadomo, że czytanie znakomicie rozwija człowieka, i to zarówno intelektualnie, jak i duchowo. Tymczasem nad Wisłą czytamy coraz mniej i skutecznie jesteśmy do tego zniechęcani. Książki są coraz droższe – cena papieru, druku, danina dla państwa – i na dodatek jest coraz mniej księgarń, bo plajtują. Już kilka wieków temu w obrębie krakowskiego Rynku było osiem punktów sprzedaży książek i dwa domy publiczne. Teraz jest kilkanaście miejsc uciech niewyszukanych i... jedna księgarnia. To skutek rządów Jacka Majchrowskiego.

Prawidłowość polegająca na tym, że im mniej ludzie czytają, tym są bardziej prostaccy i pozbawieni zdolności samodzielnego myślenia, jest faktem. Skoro więc Czesi czytają kilkakrotnie więcej od Polaków, a Niemcy czy Francuzi biją nas w tym na głowę, to resztę tej diagnozy każdy z Państwa może dopełnić sam. Grożą nam epidemia zniewolonych umysłów i prostackie maniery ogólne. Rynek książki jest terroryzowany przez wielkie firmy – takie jak MPiK – to one dyktują, co ma być wydawane i co jest akceptowane w sprzedaży. A zatem nawet w tej skromnej ofercie, przeznaczonej dla wąskiego marginesu czytających Polaków, większość propozycji to po prostu zamulający chłam. Ambitne i wartościowe dzieła są po prostu zamilczane i nie mogą liczyć na żadną promocję w mediach. Premiowana jest za to twórczość słaba, grafomańska, a nawet ocierająca się o pornografię i umysłową bezczynność. W dużych mediach książki są prezentowane rzadko, nie ma nawet jednego popularnego magazynu intelektualnego poświęconego temu, co się pisze i jak o tym można ciekawie dyskutować. Co by nie powiedzieć o komunistycznym agencie Marcelu Reich-Ranickim, to jednak potrafił on wspaniale rozmawiać o literaturze i dzięki temu Niemcy mają do dziś żywy i sprawny rynek czytelniczy. W Polsce przeważają: małpowanie modnych trendów z Zachodu, tłumaczenia popularnych autorów oraz całkowite ignorowanie ciekawszych twórców rodzimych. Nakłady książek sięgają... kilku tysięcy egzemplarzy, a na większe powodzenie mogą liczyć jedynie głośne tytuły przeważnie opowiadające o aktualiach politycznych i towarzyskich. Dawno nie mieliśmy do czynienia z dobrą literaturą polskiego autora, która zyskałaby należny jej rozgłos i popularność. Pisarze są dziś w Polsce traktowani jako nieszkodliwi dewianci, którzy z nieznanych przyczyn pracują mozolnie nad językiem i treścią przekazu. Na corocznych targach książki obserwuję, jak nieudolnych grafomanów, popartych jednak promocją TVN i innych wielkich mediów, oblegają liczni „fani”, podczas gdy wartościowi autorzy mają jakichś tam swoich sympatyków i zero jakiegokolwiek nagłośnienia.

Pisząc dość bezceremonialnie o polskim rynku książki, mogę narazić się na zarzut, że przemawia przeze mnie zawiść wobec autorów bardziej popularnych niż wyżej podpisany. Właśnie dlatego jednak daję sobie prawo do takiego pisania, że od lat mam licznych czytelników i właściwie nie powinienem w ogóle narzekać. Właśnie z tego powodu, że radzę sobie w tej polskiej dżungli księgarskiej całkiem dobrze mogę, bez zbędnych tłumaczeń, opowiedzieć o tym, jak ogłupiany jest nasz naród, jak obniżane są standardy życia intelektualnego w Polsce. To już nie tylko zamach na kształcenie naszych dzieci dokonywany przez min. Nowacką, ale także pełzające ogłupianie Polaków przez sterowanie rynkiem książki, tak aby coraz bardziej przypominał standardy Generalnej Guberni i rozplenionego w niej półpornograficznego, pozbawionego wartości stylu. Jak stwierdził mój znajomy pisarz: „Wydaje się tony książek, a w nich dekagramy utworów”.

Oczywiście, wszędzie są modni pierwszorzędni twórcy trzeciorzędnych czytadeł, ale w wielu krajach wartościowi pisarze – niezależnie od deklarowanych przez nich poglądów – są nobilitowani i słuchani z uwagą. Wystarczy wspomnieć takie nazwiska, jak Michel Houellebecq, Pierre Lemaitre we Francji czy Arturo Pérez-Reverte w Hiszpanii. U nas odwrotnie: kto bardziej schlebia socjecie, tym bardziej jest promowany, choćby pisał dzieła wartości gumy do majtek. Jeśli nie zawalczymy o polską literaturę, to nadal będziemy mieli skandalicznie głupią kinematografię, zdziczałe teatry, do których aż strach wejść, i celebrytów niewiele odróżniających się wartością przemyśleń od człekokształtnych egzystujących w warszawskim zoo.