Reklama

Komentarze

Co z wolnością sumienia?

Niedziela Ogólnopolska 49/2020, str. 48-49

Czy w Polsce dochodzi do łamania wolności sumienia, w tym do naruszeń wolności religijnej? – pytamy ks. Tomasza Huzarka, koordynatora projektu Laboratorium Wolności Religijnej.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Ks. Mariusz Frukacz: W Polsce coraz częściej można zauważyć przypadki szeroko rozumianego naruszenia swobody w wyznawaniu religii. W 2019 r. odnotowano ich co najmniej 64. Jak pod tym względem wygląda sytuacja w 2020 r.?

Ks. Tomasz Huzarek: Wstępne dane z trzech kwartałów 2020 r. już wskazywały na to, że liczba przypadków naruszeń wolności religijnej będzie w tym roku wyższa niż w roku ubiegłym. Do 22 października (data wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie tzw. aborcji eugenicznej) odnotowaliśmy 103 przypadki naruszenia wolności sumienia i wyznania wśród chrześcijan. Podobnie jak w 2019 r. zdarzenia te obejmują głównie akty wandalizmu oraz znieważania miejsc kultu i symboli religijnych. Jednak październikowe protesty, będące odpowiedzią na wyrok TK, znacznie zintensyfikowały zjawisko ataków na swobodę sumienia i religii. Bieżący stan badań, uwzględniający ataki protestujących na miejsca kultu, symbole religijne, protesty pod kościołami i werbalne czy fizyczne ataki na osoby wierzące, obejmuje łącznie ponad 200 przypadków. Warto zwrócić uwagę, że liczba ta dynamicznie rośnie, są kolejne przypadki, które często nie są upubliczniane w mediach.

Jakie narzędzia obrony swoich wartości mają ludzie wierzący w Polsce?

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Reklama

Należy pamiętać, że wolność sumienia i religii jest jednym z podstawowych i nienaruszalnych praw człowieka, co znajduje potwierdzenie w prawie międzynarodowym. Na gruncie prawa krajowego gwarantuje ją art. 53 Konstytucji RP. Narzędzi ochrony tej wolności dostarczają m.in. prawo karne i prawo cywilne. W Kodeksie karnym przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania ujęte są w art. 194-196, które penalizują dyskryminację wyznaniową, przeszkadzanie w wykonywaniu obrzędów religijnych lub pogrzebowych oraz obrazę uczuć religijnych. Wolność religijna chroniona jest również przez Kodeks cywilny jako dobro osobiste – w art. 23 wymienia się wśród dóbr osobistych m.in. wolność i swobodę sumienia. W praktyce prawo cywilne dotyczy przede wszystkim tego wymiaru wolności religijnej, który polega na prawie do ochrony uczuć religijnych. Uczucia te mogą być naruszane w szczególności przez przekroczenie granic wolności wypowiedzi, ale także przez wszelki atak na religię czy osobę wierzącą. Za dobro osobiste uznawane są także swoboda sumienia oraz swoboda praktykowania obrzędów religijnych. O prawnych aspektach można mówić długo, ale główną siłą naszego działania jako Laboratorium Wolności Religijnej (laboratoriumwolnosci.pl) mają być edukacja i budowanie kultury dialogu, wzajemnego poszanowania, zrozumienia i pomocy ofiarom naruszenia tej wolności.

Jakie są najczęstsze przykłady łamania wolności sumienia i praw ludzi wierzących?

Większość przypadków dotyczy zjawiska cyberstalkingu z przyczyn wyznaniowych, a więc ośmieszania wartości katolickich w przestrzeni medialnej (głównie na portalach społecznościowych), upubliczniania haseł i grafik znieważających osoby wierzące, nawoływania do wrogości względem instytucji Kościoła i wartości katolickich. Można także zaobserwować rosnącą tendencję do stereotypizowania oraz narastające uprzedzenia wobec ludzi wierzących. W ostatnich dniach niepokojący sygnał stanowią liczne przypadki publicznego nawoływania do popełnienia zbrodni: od zachęt do dokonywania aktów wandalizmu skierowanych w miejsca kultu i pomniki świętych po wezwania do fizycznych ataków na przedstawicieli duchowieństwa.

Na ulice wyszło pokolenie, które uczęszczało na katechezę, przyjęło sakrament bierzmowania. Jak dotrzeć do tej młodzieży, która odrzuca naukę moralną Kościoła i de facto nie zna Ewangelii?

Reklama

Niezwykle ważne jest to, by do młodych dotarły przykłady wyważonych reakcji na obecne wydarzenia, by usłyszeli – i zobaczyli – przesłanie pokoju, szacunku i wezwanie do dialogu przede wszystkim we własnym środowisku: od rodziców, wychowawców i nauczycieli. Jak uczyć młodych dialogu? Najpierw przez dostrzeżenie ich samych, stworzenie im w domu, rodzinie i szkole warunków do tego, by mogli wypowiedzieć własne myśli, opinie i wątpliwości. Chcemy promować wśród młodzieży postawę dialogu i solidarności. Dlatego prowadzimy warsztaty dotyczące tolerancji religijnej, podczas których uwrażliwiamy na coraz powszechniejsze przejawy nietolerancji, a także przedstawiamy dane naukowe, statystyczne na ten temat. Ważne są tu dwa aspekty działania. Po pierwsze – w ramach społeczności, przez wspieranie współdziałania i dialogu, po drugie – w parafiach, przez pomoc osobom poszkodowanym, zwłaszcza braciom w wierze.

Jakie konkretne działania proponuje Laboratorium Wolności Religijnej w dzisiejszej rzeczywistości?

Obserwujemy aktualną sytuację w Polsce i nie zaprzestajemy naszych dotychczasowych działań, których celem są przeciwdziałanie naruszeniom wolności religijnej oraz budowanie kultury poszanowania dla wiary i przekonań. Uruchomiliśmy ośrodek informacyjno-konsultacyjny, gdzie osoby, których wolność sumienia i wyznania została naruszona, mogą szukać wsparcia i zgłaszać przypadki naruszeń. Najważniejszymi czynnikami prewencyjnymi są rzetelna informacja oraz edukacja. W szkołach prowadzimy warsztaty o tolerancji religijnej oraz projekty mediacyjne. W środowisku uniwersyteckim natomiast organizujemy konferencje i szkoły letnie z udziałem wykwalifikowanych ekspertów, by promować profesjonalną edukację prawną na temat wolności religijnej i praw przysługujących obywatelom. Naukowo badamy przyczyny powstawania stereotypów, uprzedzeń, które przeradzają się czasem w dyskryminację i prześladowania, ponieważ właśnie tym zjawiskom chcemy przeciwdziałać. Jesteśmy także aktywni w internecie – publikujemy materiały eksperckie, podcasty oraz nagrania z cyklu Akademia Wolności, aby rozpowszechniać wiarygodne informacje oraz promować wysoką kulturę prawną.

Ks. Tomasz Huzarek
rektor Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie

Podziel się:

Oceń:

2020-12-02 10:49

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Adwokaci i Ordo Iuris żądają wycofania od NRA wadliwej opinii o „Zatrzymaj Aborcję"

Mec. Jerzy Kwaśniewski

Artur Stelmasiak

Mec. Jerzy Kwaśniewski

Prawnicy wskazują na rażące błędy merytoryczne stanowiska NRA oraz wnoszą o jej zastąpienie pogłębioną opinią

Więcej ...

Wimbledon - Iga Świątek wygrywa!

2025-07-12 18:09

PAP/EPA/ADAM VAUGHAN

Iga Świątek triumfatorką wielkoszlemowego Wimbledonu po wygranej w finale z amerykańską tenisistką Amandą Anisimovą 6:0, 6:0.

Więcej ...

Na Jasną Górę dotarła Pielgrzymka Rolników

2025-07-12 18:18
Pielgrzymi, którzy przez kilkanaście dni pokonywali setki kilometrów, 12 lipca przynieśli przed tron Matki Bożej intencje swoje, swoich rodzin oraz całej wsi i rolnictwa

Biuro Prasowe Jasnej Góry

Pielgrzymi, którzy przez kilkanaście dni pokonywali setki kilometrów, 12 lipca przynieśli przed tron Matki Bożej intencje swoje, swoich rodzin oraz całej wsi i rolnictwa

42. Piesza Pielgrzymka Duszpasterstwa Rolników Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej dotarła na Jasną Górę.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to...

Wiara

Świadectwo: 52 lata spełnionego małżeństwa. Jak to...

Francja: profanacja w bazylice Sacré-Coeur; mężczyzna...

Kościół

Francja: profanacja w bazylice Sacré-Coeur; mężczyzna...

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest...

Europa

Trwa walka ze zdejmowaniem krzyży w... Niemczech. Jest...

Watykan podjął decyzję ws. domniemanych objawień blisko...

Kościół

Watykan podjął decyzję ws. domniemanych objawień blisko...

Zmiany kapłanów 2025 r.

Kościół

Zmiany kapłanów 2025 r.

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny...

Wiadomości

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny...

Watykan: zmiany w nuncjaturach, w tym w Warszawie

Kościół

Watykan: zmiany w nuncjaturach, w tym w Warszawie

Zmarł bp Władysław Bobowski

Kościół

Zmarł bp Władysław Bobowski

Kościół odmawia katolickiego pochówku tylko tym,...

Kościół

Kościół odmawia katolickiego pochówku tylko tym,...