Reklama

Aspekty

Sąd od duchownych spraw

Mija 70 lat od utworzenia Sądu Kościelnego w Gorzowie. To w nim są rozpatrywane np. sprawy o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Trybunał od lat wiernie służy wiernym naszej diecezji. To jedna ze starszych tego typu instytucji w Polsce.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Kościół, jak każda inna zorganizowana społeczność, posługuje się prawem. Dla wierzących są nim zawsze normy wskazane w Piśmie Świętym oraz dokumentach Kościoła. Szczególnym zbiorem praw zaś jest w Kościele Kodeks prawa kanonicznego. Ten obecny z 1983 r. został ogłoszony przez Jana Pawła II. Rozstrzyganiu trudnych spraw natury prawnej służą w Kościele właśnie sądy duchowne.

O samym sądzie

Kodeks prawa kanonicznego nakazuje, aby sąd kościelny istniał w każdej diecezji. Należy jednak podkreślić, że władza sądownicza jest jednym z atrybutów biskupa. To właśnie on sprawuje w swojej diecezji władzę sądowniczą. Prawo kanoniczne stanowi, by biskup władzę sądowniczą sprawował przez sędziów. Czyli sprawy sądowe powierza się, z zasady, przygotowanym ekspertom. Zajmują się oni kwestiami spornymi, które ściśle dotyczą spraw wspólnoty Kościoła i jego członków.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Sąd Kościelny w Gorzowie jest pierwszą instancją sądową dla wszystkich spraw małżeńskich, spornych i karnych, które do niego wpływają z terenu diecezji zielonogórsko-gorzowskiej. Trybunałem II instancji dla sądu w Gorzowie jest Sąd Metropolitalny w Szczecinie. Pierwszym sędziom w diecezji jest bp Tadeusz Lityński, który swoją władzę wykonuje przez mianowanego przez siebie wikariusza sądowego, czyli oficjała. Obecnie jest nim ks. kan. Janusz Zieliński.

Zanim sąd powstał

Powstała 15 sierpnia 1945 r. wielka Administracja Apostolska Kamieńska, Lubuska i Prałatury Pilskiej nie miała na początku swojego własnego sądu kościelnego. Administrator apostolski w Gorzowie chciał jak najszybciej zaradzić naglącym potrzebom w tej materii. Po wojnie było na tym terenie bardzo wiele niezałatwionych spraw. Chodziło najczęściej o stwierdzenie nieważności małżeństwa czy też orzeczenie domniemanej śmierci. Dlatego jeszcze w 1945 r. ustanowiono Sąd Metropolitalny w Poznaniu sądem pierwszej instancji dla spraw z terytorium administracji gorzowskiej, a Sąd Duchowny we Włocławku sądem drugiej instancji. Wobec narastającej w Polsce wrogości władz komunistycznych względem Kościoła i związanych z tym trudności organizacyjnych wprowadzono w naszym kraju nową hierarchię sądów kościelnych, czyli trybunały trzeciej instancji. Do tej roli wyznaczono dwa trybunały – Metropolitalny Sąd Duchowny w Gnieźnie i Sąd Metropolitalny w Krakowie. Sprawy z terenu gorzowskiej administracji trzeciej instancji miały trafiać do Gniezna.

Reklama

Sytuacja na kilka lat wydawała się opanowana. Jednak zwiększająca się liczba spraw sądowych, a także potrzeba właściwego uregulowania sądownictwa kościelnego na terenie administracji spowodowały podjęcie działań zmierzających do utworzenia własnego trybunału. Już we wrześniu 1950 r. ks. Nowicki zlecił dotychczasowemu kanclerzowi Kurii Administracji w Gorzowie ks. dr. Józefowi Michalskiemu „prace przygotowawcze konieczne dla stworzenia Sądu Duchownego według wydanych wskazań”.

12 września 1950 r. administrator w liście skierowanym do kard. Stefana Wyszyńskiego zawiadamiał, że zamierza utworzyć sąd dla administracji gorzowskiej. Prosił jednocześnie prymasa, by ten ustanowił sąd drugiej instancji dla tworzonego trybunału gorzowskiego. Sugerował, by zadania te podjął sąd poznański. Osobnym listem z 16 września zwrócił się także do metropolity poznańskiego, prosząc o „łaskawą zgodę” na uczynienie jego sądu trybunałem drugiej instancji dla sądu gorzowskiego. Po uzyskaniu zgody metropolity poznańskiego kard. Wyszyński 11 października ustanowił Sąd Metropolitalny w Poznaniu sądem drugiej instancji dla Sądu Duchownego w Gorzowie.

Historyczna decyzja

„Ku większej chwale Chrystusa, Króla nieba i ziemi, i ku zbawieniu dusz mojej pieczy powierzonych ustanawiam niniejszym Sąd Duchowny Administracji Apostolskiej Kamieńskiej, Lubuskiej i Prałatury Pilskiej” – tak brzmiały słowa dekretu z dnia 29 października 1950 r., którym ks. Nowicki powołał do istnienia sąd w Gorzowie. Trybunał mieścił się początkowo w siedzibie kurii przy ul. Drzymały 36. Warto zaznaczyć, że nasz sąd był (obok Wrocławia, gdzie takowy już istniał) pierwszym, który powstał wśród utworzonych w 1945 r. administracji na zimach zachodnich i północnych.

Reklama

Uroczysta inauguracja pracy sądu odbyła się dzień później w siedzibie administratora przy ul. 30 Stycznia w Gorzowie. Odczytano dekret powołujący trybunał, a zgromadzeni pracownicy sądowi złożyli wymaganą prawem przysięgę. Zapoznano się także ze sprawami, które z terenu administracji prowadził dotychczas Sąd Metropolitalny w Poznaniu, a sprawy będące jeszcze w toku przekazano do dalszego prowadzenia w Gorzowie.

Oficjał

Tego samego dnia powołany został pierwszy oficjał w dziejach naszej diecezji. Został nim ks. dr Józef Michalski. Urodził się w 1911 r. Święcenia kapłańskie przyjął w czerwcu 1939 r. w Gnieźnie. Podczas wojny pracował na terenie Generalnej Guberni. Po zakończonej wojnie powrócił do Gniezna i został mianowany proboszczem.

Po wojnie było na tym terenie bardzo wiele niezałatwionych spraw. Chodziło najczęściej o stwierdzenie nieważności małżeństwa czy też orzeczenie domniemanej śmierci.

Podziel się cytatem

Prawo kanoniczne studiował na Wydziale Prawa Kanonicznego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie w kwietniu 1949 r. uzyskał doktorat. Wcześniej, bo już w październiku 1948 r., kard. Hlond skierował go do pracy na terenie Administracji Apostolskiej w Gorzowie. Początkowo był kanclerzem kurii, by ostatecznie podjąć obowiązki oficjała sądu kościelnego. Funkcję tę pełnił 44 lata, bo aż do marca 1994 r., gdy na własną prośbę został zwolniony z obowiązków przez bp. Adama Dyczkowskiego.

Pierwsi pracownicy

Obok oficjała sąd stanowią także inni urzędnicy. Na pierwszych sędziów prosynodalnych zostali powołani następujący kapłani: ks. Józef Czapran, ks. Piotr Janik, ks. mgr Alojzy Piłat TChr, o. dr Mieczysław Kmieciński, ks. dr Antoni Baciński CM. Promotorem sprawiedliwości został ustanowiony ks. dr Augustyn Godziek CM, zaś obrońcą węzła został ks. mgr Jan Kuć CM. Pierwszym notariuszem sądowym został ks. mgr Adam Cichoń.

Reklama

Po 5 latach problemy lokalowe kurii w Gorzowie spowodowały, że dla potrzeb Sądu Kościelnego wyznaczono Dom Diecezjalny przy ul. Koniawskiej 51 w Gorzowie. Odtąd w tej willi przez wiele lat mieściła się siedziba gorzowskiego trybunału.

Wiele na temat sądu w Gorzowie zaczerpnąłem z książki ks. Jerzego Koniecznego, drugiego w kolejności oficjała sądu kościelnego w Gorzowie pt. Kalendarium sądownictwa w Kościele Gorzowskim (1945-1992).

Podziel się:

Oceń:

2020-10-28 10:39

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

30 lat świeckiej teologii w naszej diecezji

Budynek Instytutu Formacji Katolickiej dla świeckich w Gorzowie
przy ul. Żeromskiego 23

Ks. Adrian Put

Budynek Instytutu Formacji Katolickiej dla świeckich w Gorzowie przy ul. Żeromskiego 23

W maju 2018 r. mija 30 lat od utworzenia w naszej diecezji pierwszej uczelni teologicznej dla świeckich... czyli Instytutu Formacji Katolickiej w Gorzowie.

Więcej ...

Jasna Góra: 43. Ogólnopolska Pielgrzymka Apostolstwa Trzeźwości

2024-06-16 14:53

Jasna Góra/Facebook

Pod hasłem „Trzeźwość jest Polską racją stanu” odbyła się na Jasnej Górze dwudniowa, 43. Ogólnopolska Pielgrzymka Apostolstwa Trzeźwości. Doroczne spotkanie to modlitwa o trzeźwość i odnowę moralną naszej Ojczyzny.

Więcej ...

Spotkanie Rodzin Wielodzietnych w Jodłówce

2024-06-17 10:34
Wokół bł. Rodziny Ulmów

ks. Piotr Czarniecki

Wokół bł. Rodziny Ulmów

W niedzielę, 16 czerwca 2024 r., przy Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Jodłówce po raz 8. odbyło się spotkanie rodzin wielodzietnych. Tym razem towarzyszyła im bł. Rodzina Ulmów, której relikwie wprowadzono w tym dniu do świątyni.

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Ulicami Warszawy przeszedł XIX Marsz dla Życia i Rodziny

Kościół

Ulicami Warszawy przeszedł XIX Marsz dla Życia i Rodziny

Mamy obowiązek kochać swoją ojczyznę

Wiara

Mamy obowiązek kochać swoją ojczyznę

Dobry jak chleb – św. Brat Albert Chmielowski

Niedziela Podlaska

Dobry jak chleb – św. Brat Albert Chmielowski

Sosnowiec: bp Ważny skierował do diecezjan swój „list...

Kościół

Sosnowiec: bp Ważny skierował do diecezjan swój „list...

Anita Włodarczyk zdobyła srebrny medal w rzucie młotem w...

Sport

Anita Włodarczyk zdobyła srebrny medal w rzucie młotem w...

Dzierżoniów. Pogrzeb Marii Chlipały - matki...

Niedziela Świdnicka

Dzierżoniów. Pogrzeb Marii Chlipały - matki...

Jednoosobowe biuro rzeczy znalezionych

Wiara

Jednoosobowe biuro rzeczy znalezionych

12 czerwca: Rocznica objawień w Akicie. Uzdrowienia,...

Wiara

12 czerwca: Rocznica objawień w Akicie. Uzdrowienia,...

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy

Wiara

Rozważania na niedzielę: Lekarz odpuszczał grzechy