Łukasz Brodzik: Zajmuje się Pan sztuką sakralną, która może dziś jest trochę zapomniana, trochę nieoczywista, a niegdyś bardzo popularna i ważna. Czym dla Pana jest osobiście tworzenie dzieł związanych z taką dziedziną sztuki?

Andrzej Adamski: Od prawie 50 lat zajmuję się zawodowo tworzeniem autorskich form złotniczych, w tym osobny rozdział stanowią przedmioty liturgiczne, sztuka sakralna. Ten obszar stawia wyzwania innego rodzaju. Od samego początku one powstawały i powstają w kontrze do tego z czym spotykamy się, niestety, na co dzień. Czyli tego, co jest w ofercie masowo wytwarzanych argentalii kościelnych i w konsekwencji trafia do świątyń. To też próba wypełnienia pustki, która zapoczątkowana została już na początku ubiegłego wieku, czyli dominacji prac anonimowych, sygnowanych znakiem manufaktury, nie zaś nazwiskiem twórcy.

Archiwum prywatne Andrzeja Adamskiego

Andrzej Adamski przy pracy

Chciałem pokazać, że może powstać też coś innego, że to co widzimy na ołtarzu powinno być spójne z przekazem jaki stamtąd płynie. Ten mój głos to też próba zainteresowania innych twórców, wciągnięcia ich w tę dyskusję, żeby zostawić namacalny ślad naszych czasów.

I nie chodzi o to, że one mają być wykonane koniecznie z metali szlachetnych, epatować ich kolorami, oczywiście powinny być zgodne z Kodeksem Prawa Kanonicznego. Przykładem może być relikwiarz Brata Alberta, wykonany z drewna symboliczny bochen chleba. Chodzi o to, żebyśmy sobie zadali trud wykonania, nie podchodzili do tego bezrefleksyjnie.

W tym kontekście, bardzo interesujący wydaje się projekt Teologii Politycznej pod nazwą „Namalować katolicyzm od nowa”, który można by rozciągnąć na pozostałe dziedziny sztuki.

Andrzej Adamski

MONSTRANCJA DO KOŚCIOŁA P.W. NIEPOKALANEGO SERCA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY W BARCIANACH

Czy żeby stworzyć dzieło, "wczytuje się" Pan w historię osoby, dla której ten relikwiarz jest przygotowywany?

Oczywiście, każdy relikwiarz jest przypisany do konkretnej osoby, zatem jego forma powinna być spójna i tożsama z osobą czy wydarzeniem, której jest dedykowany. To samo tyczy się monstrancji, kielichów czy innych naczyń liturgicznych, one są przypisane do konkretnego miejsca, konkretnej świątyni. Staram się uwzględnić wszystkie te okoliczności nadając im formę.

Od 40 lat tworzy dzieła sztuki sakralnej. Czy przygotowywał Pan już wcześniej jakieś relikwiarze?

Tak, bez wątpienia bardzo ważnym był relikwiarz Drzewa Krzyża Świętego, który powstał z inicjatywy księdza arcybiskupa Edmunda Piszcza. Inne które dane mi było wykonać to: błogosławionej Reginy Protmann i św. Andrzeja Boboli, obydwoje związani z Braniewem. Tak, że ten obecny, Siostry Krzysztofy Klomfass i Jej XIV Towarzyszek nie jest pierwszym.

Andrzej Adamski

Kielich - srebro, srebro złocone złotem w kolorze czerwonym, drewno czarny dąb - wiek około 1500 lat

W relikwiarzu sióstr katarzynek zwraca uwagę użycie bursztynu. To można powiedzieć bardzo polski motyw biżuteryjny. Czy używa Pan go często także w innych pracach?

Bursztyn towarzyszy mi od samego początku drogi zawodowej. Od pierwszego spotkania w Gdańskiej Szkole Jubilerskiej wiedziałem, że chciałbym z nim związać dalsze swoje poczynania. Tak, on jest obecny w większości moich prac, dominuje w nich, naturalnie w tych sakralnych również. Jest dla mnie czymś więcej niż tylko surowcem jubilerskim, mam do niego stosunek emocjonalny. Jest naturalnym współautorem większości moich prac. A w przypadku prac sakralnych z jego udziałem, w pewnym stopniu pozwala też na identyfikację miejsca ich pochodzenia.

Dzieła, które Pan wykonuje są, można powiedzieć, w ciągłym użyciu i też zapewne przyciągają wzrok. Całkiem możliwe, że pozostaną z nami na długie lata, czy nawet i wieki. Czy takie prace mogą pomóc ludziom przeżywać swoją duchowość, umacniać wiarę, a może odkrywać w pięknie stworzenia, piękno Stwórcy?

Z punktu widzenia ich twórcy, gdyby tak się stało, byłoby to optymalne rozwiązanie. W zamierzeniu ich forma ma być tylko środkiem, nie celem, ona nie może zakłócać modlitwy, chwili kontemplacji, nie powinna dekoncentrować, być tym trzecim w trakcie tej chwili intymności. To wszystko staram się wyważyć w trakcie pracy.

Czy będą to prace długowieczne? Tego nie wiem. To zależy już od osób sprawujących nad nimi pieczę, od ich świadomości, zaangażowania. Każde naczynie liturgiczne, jak każdy przedmiot do którego mamy stosunek nie obojętny, wymaga troski i opieki. Jeżeli chcemy, żeby ono trwało, było z nami, by służyło potomnym, musimy je cały czas otaczać opieką, konserwować, po prostu dbać o nie. A z tym, niestety, bywa różnie.

Andrzej Adamski

Korona do figury Matki Boskiej Fatimskiej Bazylika św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie. Srebro złocone, turkus, kość słoniowa

Wróćmy jeszcze do tej sfery duchowej. Czy Pan tworząc myśli o tym, że wielu ludzi będzie później oglądać to dzieło? To chyba duża odpowiedzialność.

Nie da się uciec od odpowiedzialności, z upływem lat, mam jej coraz większą świadomość, jednak staram się na ile to możliwe, od tego odciąć. Nie chcę zajmować myśli, czy i komu, może się spodobać dana forma. Nie tworzę by zaspokoić czyjeś gusta, przypodobać się, zdobyć poklask. Tylu ilu oglądających, tyle zdań. Nie jest to przejaw lekceważenia odbiorcy, raczej forma jego szacunku. Jestem z każdym odbiorcą szczery, mają do czynienia z moim punktem widzenia, choć oczywiście konsultuję niektóre kwestie z duchownymi i osobami, które stoją za konkretnym zleceniem. Jednak, ostatnie zdanie należy do mnie. Z każdą pracą jestem tożsamy w stu procentach i pod każą mogę się z czystym sumieniem podpisać.

Andrzej Adamski

Relikwiarz. Drzewo Krzyża Świetego. Srebro złocone, bursztyn bałtycki

Tu też pozwolę sobie na osobistą refleksję.

Tworzenie każdej z prac zajmuje wiele miesięcy, naturalnie, że przez ten czas towarzyszą mi emocje i zwątpienia. W jakim stopniu, to wiedzą tylko moi najbliżsi, żona i syn. Bez nich, ich zrozumienia i wsparcia, myślę że żadna z dotychczas wykonanych prac by nie powstała.

Podziel się cytatem

Dziękuję za rozmowę.