Leon XIII opisywany jest jako jeden z pierwszych nowoczesnych papieży, który był otwarty na zmiany na świecie i reagował na nie. Dużą uwagę poświęcał kwestiom społecznym, zyskując przydomek "papieża robotników".
W "Rerum novarum" odwoływał się do solidaryzmu społecznego, pisał o godności pracy, konieczności zapewnienia praw socjalnych pracownikom i roli państwa w ich ochronie. Podkreślał prawo do własności prywatnej, zwracając równocześnie uwagę na rolę związków zawodowych.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Dokument był reakcją na rosnące w siłę ruchy socjalistyczne i komunistyczne. Leon XIII odrzucał te ideologie, krytykując również nieuregulowany kapitalizm i wyzysk pracowników. "Rerum novarum" była pierwsza w historii encykliką poświęconą sprawom społecznym. Uchodzi za przełomowy dokument stanowiący fundament nowoczesnej nauki społecznej Kościoła, do której odwołują się partie polityczne i ruchy związane z nurtem chrześcijańskiej demokracji (chadecji).
W odróżnieniu od konserwatywnego poprzednika, Piusa IX, był bardziej nastawiony na dyplomację i dialog z rządami państw. Udało mu się m.in. doprowadzić do końca wymierzonej w katolicyzm polityki Kulturkampfu w Cesarstwie Niemieckim czy nawiązać relacje dyplomatyczne z Rosją.
Leon XIII uchodził za intelektualistę, człowieka otwartego na naukę i kulturę, otworzył dla naukowców wszystkich wyznań Tajne Archiwa Watykańskie, założył też zajmujące się astronomią Obserwatorium Watykańskie.
Pecci w momencie wyboru miał 67 lat, z powodu wieku i problemów zdrowotnych spodziewano się, że jego pontyfikat będzie krótki. Leon XIII kierował jednak Kościołem katolickim przez ponad 25 lat i był to czwarty najdłuższy pontyfikat w historii.
Przyszły papież urodził się w zubożałej rodzinie szlacheckiej w miasteczku Carpineto w regionie Lacjum. Kształcił się w kolegium jezuickim w Viterbo. Był doktorem teologii oraz obojga praw, kanonicznego i świeckiego. Święcenia kapłańskie otrzymał 31 grudnia 1837 r. W 1843 r. otrzymał tytuł arcybiskupa i został nuncjuszem apostolskim w Belgii. Trzy lata później został arcybiskupem Perugii i sprawował tę funkcję do 1878 r.
